Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Sakarya ilinde yetiştirilen Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı, Cucurbitaceae familyası, Cucurbita cinsi ve
maxima varyetesine ait kışlık kestane kabağı sınıfı içinde yer alır.
Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı, Sakarya ili ve Sakarya Nehri boyunca uzanan tarım arazilerinde ve
Sakarya ekolojik koşullarında yetiştirilir. Sakarya ve yöresindeki toprak ve bitki örtüsü ile bölgenin iklim şartlarına
göre üretilir. Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı uzun yıllardır bölge halkı tarafından, bölgenin tarım alanlarında
yetiştirilir.
Bölgedeki toprak özellikleri kabak ekimine elverişli olmakla birlikte Sakarya ili toprakları denizden genel
olarak 30-60 metre yükseklikte ve ova görünümündedir. Yıllık ortalama 14,4 °C’lik sıcaklık ve %72 nispi nem oranı
ile Sakarya ili, içerisinde yer aldığı Marmara Bölgesi’nin seçkin mikroklima köşelerinden birisini oluşturur. Sakarya
ilinde yıllık ortalama yağış miktarı 800 mm civarında olup, olağandışı yıllar hariç yağışların mevsimlere dağılımı
genellikle en uygun sınırlar içerisinde gerçekleşir. Bu durum sulama yapmadan tarımsal faaliyetleri uygulama
imkânını da beraberinde getirir. Sakarya ilinde sabahları çiğ oluşması, nem olması Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı
yetiştirilmesi için önemli bir etkendir. Karadeniz kıyılarında kuzeye özgü karakter kazanan Karadeniz iklimi ile
Marmara havzasına kadar uzanan Akdeniz ikliminin etkili olduğu il, iklimlerin geçiş alanıdır. Yaz kuraklığının
olmaması ve genel olarak ortalama ve mutlak sıcaklık farklarının az oluşu bölgenin Akdeniz ve Karadeniz iklim
bölgeleri arasında bir geçiş alanı olmasının göstergesidir
Sakarya ilinin tarım sahası olarak kullanılan arazilerin önemli bir bölümü düz ve taban arazi niteliğine sahip
olduğundan pek az bir alan dışında nadas uygulaması yoktur. Toprak yapısı killi tınlı bünyede olup organik maddece
zengindir. Sakarya nehri havzasında yer alan Sakarya ili arazisi genellikle alüviyal verimli topraklardan
oluşmaktadır. Tuz ve kireç oranı düşük ve toprak reaksiyon sınıfı (pH) hafif alkalidir. Alınabilir Fosfor, Potasyum,
Kalsiyum, Magnezyum miktarı Adapazarı Beyaz Kestane Kabağının besin ihtiyaçları için ideal seviyededir.
Adapazarı Beyaz Kestane Kabağının tarımsal özellikleri dekarda bitki sayısı 175-300 bitki ve bitkide meyve
sayısı 2-3 adettir. Dekara verimi 2500-5000 kg’dır. Bahar donlarına karşı dirençlidir. Kurağa ve yüksek sıcaklıklara
hassastır (2-4 kez su isteyebilir), sulanırsa daha tonajlı ve iri taneli olur, sulama yapılmaz kıraç yetişirse az tonajlı
olur ancak lezzeti artar, suda çözünebilir kuru madde oranı ise %14-16’dır.
Morfolojik özelliklerinden kotiledon (tohum yaprağı) şekli eliptik, bitki boyu 70-80 cm’dir. Bitki kuvvetli
bir şekilde dallanma gösterir ve 3-10 metre üzerinde kol atar. Sapı açıklı-koyulu yeşil renkte ve sülük dallar
gelişmiştir. Yaprak sapı orta koyulukta yeşil renkte, uzun ve orta kalınlıktadır. Yaprak sapı dikenli ve yuvarlak
kesitli, yaprak ayası geniş, koyu yeşil ve az parçalıdır. Yaprak ayası damarlı ve yaprak ayasında kapladığı alan orta
derecededir. Dişi çiçek korollasında halka rengi açık yeşildir. Dişi çiçek çanak yaprak uzunluğu kısa ve açılmadan
önceki pistil rengi sarıdır. Erkek çiçeklerde açık yeşil renkte halka vardır. Erkek çiçek sapı uzun, çapı orta ve rengi
yeşil, az oluklu ve orta tüylüdür. Erkek çiçek çanak yaprağı uzundur.
Çiçek burnu yüksekliği 0,8-1,0 cm olup, meyve uzunluğu ortadır. Meyve enine geniş elips biçimli, 8-12
dilimli ve dilim derinliği 0,5-1,0 cm, dilim kalınlığı ise 5-10 cm’dir. Gelişmiş meyve yeşil-gri renktedir. Olgun
meyvede ise renk, koyu beyazımsı gridir. Olgun meyve çapı 30-35 cm ve yüksekliği 20-27 cm’dir. Olgun meyve
ağırlığı 10-25 kg, meyvedeki çekirdek ağırlığı 150-220 gramdır. Olgun meyvede sap çukuru derinliği 3-4,5 cm ve
meyve eti kalınlığı 4,8-6,5 cm’dir.
Tablo 1: Adapazarı Beyaz Kestane Kabağının Morfolojik Özellikleri
Yaprak Şekli Yuvarlağa Yakın
Tüylülük Az Tüylü
Meyve Sapı Kesiti Yuvarlak
Meyve Sapı Bağlantısı Daralan
Meyve Dış Yüzeyi Ve Rengi Parlak, Koyu Beyazımsı Gri
Dilim Sayısı 8-12 Adet
Dilim Derinliği 0,5-1,0 cm
Dilim Kalınlığı 5-10 cm
Meyve Biçimi Enine Geniş Elips Biçimli
Olgun Meyve Çapı 30-35 cm
Olgun Meyve Yüksekliği 20-27 cm
Olgun Meyve Ağırlığı 10-25 kg
Meyvedeki Çekirdek Ağırlığı 150-220 gr
Olgun Meyvede Sap Çukuru Derinliği 3-4,5 cm
Meyve Eti Kalınlığı 4,8-6,5 cm
Meyve Eti Rengi Turuncu
Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı diğer türlere göre daha çok dilimlidir. Dilimli olması dayanıklılığını arttırır.
Ayrıca Adapazarı Beyaz Kestane Kabağının 100 gramı 26 kalori içerir, doymuş yağ ve kolesterol içermez.
Üretim Metodu:
Yatık (sürüngen) bir özelliğe sahip Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı ekim zamanı mart sonu-nisan ortaları
olup, dekara atılacak tohum miktarı 100-300 gr’dır. Ekim işleminden sonra 50-60 günde çiçeklenir ve ilk çiçekten
sonra 140-150 gün sonra ilk olgunluğa ulaşır. Ağustos, eylül hatta ekim ayına kadar toplama işlemi yapılır. Ekim
işlemi toplama ve hasat işlemindeki avantaj dolayısıyla düz yerde yapılır. Adapazarı Beyaz Kestane Kabağının
çekirdeği, tekrar üretim için tohum olarak da kullanılır.
Toprak Hazırlığı
Ekim yapılacak tarla sonbaharda pullukla derin olarak sürülmelidir. Tarlanın durumuna göre kasım-aralık
aylarında ikinci bir sürüm faydalıdır. İlkbaharda ekimden önce tarlanın ot durumuna göre diskaro ve kazayağı ile
işlenmesi gerekir. Toprağın havalanması bakımından bir iki gün beklenmeli daha sonra tırmık çekilerek tarla
düzenlenmelidir.
Gübreleme
Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı ekilecek tarlaya sonbaharda dekara 2-3 ton hesabıyla iyi vasıflı yanmış
ahır gübresi düzgün bir şekilde saçılmalıdır. Temel gübreleme ilkbaharda ekimden birkaç gün önce 50 kg/da
hesabıyla kompoze gübrelerden biri ile yapılmalıdır. Üst gübreleme ikinci çapadan önce 10 kg/da hesabıyla
amonyum nitrat veya üre gübrelerinden biri ile ocaklar etrafına serpme şeklinde uygulanmalıdır.
Ekim Zamanı
Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı soğuktan olumsuz etkilenir, sıcaklık sıfırın altında 2-3 ºC’lere düştüğünde
bitki ölmeye başlar. Kabak tohumlarının normal bir çimlenme gösterebilmesi için topraktaki sıcaklığın en az 11°C
olması gerekir. Bu nedenle tohumlar ilkbaharda don tehlikesi kalktıktan sonra ekilmelidir. Sakarya ili şartlarında en
uygun ekim mart ayı sonları ile nisan ayı başına kadar olan periyotta yapılmaktadır.
Bitki Sıklığı
Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı ekimi sıraya ocak şeklinde yapılır. Ocaklar, dekarda 170-200 bitki
bulunacak şekilde ve 3m x 2.5m, 3m x 2m veya 2m x 2m sıra arası ve sıra üzeri mesafelerinde açılmalıdır. Her
ocakta 3-4 tohum bulunacak şekilde dekara 200-300 gr tohum atılmalıdır. Bitkiler 5-6 yapraklı olduğunda seyreltme
ile her ocakta bir adet bitki bırakılmalıdır.
Ekim ve Derinliği
Ekim mutlaka tavlı toprağa yapılmalıdır. Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı ekim derinliği 4-5 cm kadardır.
Eğer sonbaharda tarlaya yanmış ahır gübresi atılmamış ise ocaklara elle yapılan ekimlerde tohumun altına ve üzerine
çürüntü ile karıştırılmış toprak konulmalıdır.
Sulama
Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı yetiştiriciliği sulama yapılmadan gerçekleştirilir. Ancak kurak
mevsimlerde ve kurak tarlalarda kabak meyveleri görüldüğünde bir sulama, ilk sulamadan 2-3 hafta kadar sonra bir
sulama daha yapılmalıdır.
Yabancı Ot Mücadelesi
Yabancı ot mücadelesi bölgede etkili olan pek çok virütik etmenin taşıyıcısı olan yaprak bitleri ve pirelerin
ve diğer zararlı böceklerin barındığı yabancı otların yok edilmesi bakımından çok önemlidir. Kabak bitkileri izin
verdiği sürece traktörlerle daha sonra da elle tarlalar sık olarak çapalanmalıdır. Kabak bitkisi ilaçlardan
etkilenebildiğinden yabancı ot ve toprak altı zararlılarına karşı kullanılan ilaçların özenle seçilmesi dikkatli bir
şekilde kullanılması gerekir.
Hastalık ve Zararlılarla Mücadele
Bölgede en sık rastlanan kabak zararlıları yaprakların ve yeni sürgünlerin öz suyunu emerek zarar yapan
yaprak bitleri (Aphis spp.), yaprak pireleri (Cicadelliadae) ve Tripsler (Thriptidae) ile beyaz kabak meyvelerini
tarlada veya ambarda yiyerek zarar veren tarla fareleridir. Kabak bitkilerinde görülen küllenme hastalığına karşı ilk
belirtiler görüldüğünde kükürtlü ilaçlarla (bitki koruma ürünleri ile) mücadelesi yapılmalıdır. Kabak bitkisinde
hastalık ve zararlılarla yapılan ilaçlı mücadele, döllenme arılar ve böcekler ile gerçekleştiğinden ilaçlama zamanı
zarar vermeyecek şekilde genellikle öğleden sonra ve yağışsız bir günde yapılmalıdır. Kabak tarlasında danaburnu
ve diğer toprak altı zararlılarına karşı ekim ile veya ekim sonrası ilaçlar ya da buğday kepeği ile hazırlanan zehirli
yemlerle mücadele yapılmalıdır. Farelere karşı ise zehirli buğday ve fare zehirlerini uygun yerlere koyarak önlemler
alınabilir.
Hasat ve Harman
Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı hasadında bitkilerin tamamen kuruyup meyvelerin ortaya çıkması
beklenmelidir. Kabak meyvelerinin tamamen olgunlaştığı anlaşıldıktan sonra uzun süre tarlada bekletilmemeli,
soğuklar başlamadan hasat edilerek ambarlara taşınmalıdır.
Saklama
Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı kalın kabuklu ve meyve eti sert olduğundan depolarda uzun süre muhafaza
edilebilir. Sıcaklığın 10 °C’nin altında kalması ve nemin %60-70 civarında olması halinde havalanabilir bir ortamda
tek sıra halinde dizilmiş kabaklar 6 ay süre ile muhafaza edilebilirler.
Denetleme:
Denetimler, Sakarya Ticaret Borsasının koordinatörlüğünde ve Sakarya Ticaret Borsasından, Sakarya Mısır
Araştırma Enstitüsünden ve Sakarya İl Tarım ve Orman Müdürlüğünden birer üye olmak üzere toplam 3 üyeden
meydana gelecek bir denetim mercii tarafından yapılacaktır. Denetimler yılda en az bir kere düzenli olarak,
gerektiğinde ve şikâyet halinde ise her zaman yapılır.
Adapazarı Beyaz Kestane Kabağının üreticileri her yılın ilk dört aylık döneminde, ticaret sicil kayıtlarından
ve Sakarya Ticaret Borsası kayıtlarından tespit edilir.
Denetimlerde aşağıdaki kriterler kontrol edilecektir:
1. Adapazarı Beyaz Kestane Kabağı morfolojik özellikleri,
2. Ekim süreçlerinin üretim metodunda belirtilen özelliklere uygunluğu,
3. Toplanan ürünlerin uygun şartlarda muhafaza ediliyor olması kontrol edilecektir.
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren,
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.