Afyon Ağzıaçığı

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Afyon Ağzıaçığı; un, su ve tuzdan hazırlanan mayasız hamurun kat kat açılması, her katına iç yağlı harcın
sürülmesi ve içine, peynirli veya kıymalı harç koyularak fırında pişirilmesi suretiyle üretilir. Afyon Ağzıaçığı ismini;
açılan yufkaların üst orta kısmında boşluk kalacak şekilde pileli katlamasından alır.
Afyon Ağzıaçığının geçmişi eskiye dayanır. Günlük öğünlerdeki tüketimi fazla olup doğum, düğün vb.
etkinliklerde de ikram edilen yöresel ürünlerdendir. Bu sebeple coğrafi sınır ile ün bağı bulunur.
Üretim Metodu:
Afyon Ağzıaçığının üretimde kullanılan malzemelere aşağıda yer verilmektedir.
Hamur için:
1,5 kg özel amaçlı buğday unu
700 ml su
20 g tatlı kaşığı tuz
Hamur harcı için:
100 g iç yağı
300 ml ayçiçek yağı
İç harcı için:
Kıymalı harç:
500 g dana kıyma
2 adet yumurta
1/2 demet maydanoz
8 g kaşığı tuz
3 g kaşığı karabiber
Peynirli harç;
400 g beyaz peynir,
2 adet yumurta,
1/2 demet maydanoz
Kıymalı iç harcın yapılışı: Maydanoz ince ince kıyılır. 50 ml Ayçiçek yağı ve kıyma ile iyice karıştırılır.
Peynirli iç harcın yapılışı: Maydanoz ince ince kıyılır. Peynir, küçük parçalar halinde kesilir. Tüm
malzemeler iyice karıştırılır.
Hamurun yapılışı: Un derin bir kap içerisinde elenir. Üzerine su eklenip orta yumuşaklıkta ve elastik bir
hamur elde edilinceye kadar yaklaşık 10 dakika yoğrulur. Oda sıcaklığında ve üstü kapalı bir şekilde 15 dakika
dinlenmeye bırakılır.
Hamur kitlesi dört eşit parçaya bölünerek beze haline getirilir. Üzeri kapalı bir şekilde oda sıcaklığında 15
dakika dinlendirilir.
Birinci yufka açıldıktan sonra hamur harcı tüm yüzeye sürülür. Üst bölümü ortaya gelecek şekilde katlanır.
Alt bölümü de aynı şekilde ortada birleşecek şekilde katlanır. Her katlamada hamur hafifçe çekiştirilerek daha da
ince hale getirilir. Oluşan silindir şekilli yufkanın üzerine hamur harcı sürülür. Yan kenarlar üst üste gelecek şekilde
katlanır. Bohça (kare) formunu alan hamur parçası yüzeyine tekrar hamur harcı sürülür. Üzeri kapalı bir şekilde
buzdolabında 30 dakika dinlendirilir.
İkinci yufkada açılarak dinlenen hamur kitlesi tam ortasına gelecek şekilde yerleştirilir. Birinci yufkada
olduğu gibi katlama devam eder. Böylece iki yufka iç içe bohça (kare) şeklini almış olur. Her katlama işleminde
hamur harcının tüm yüzeye gelecek şekilde sürüldüğünden emin olunmalıdır.
Bu işlemler diğer iki beze için de aynı şekilde uygulanır. Böylece dört yufkadan iç içe geçmiş iki hamur
kitlesi elde edilir.
İç içe geçmiş hamur kitleleri yarımşar saat dinlendirildikten sonra kare şeklini koruyacak biçimde el veya
merdane ile üçte biri kadar büyütülerek açılır. 4 eşit parçaya kesilir. Her parça tekrar 4 eşit parçaya kesilerek ayrılır.
Parçalar merdane yardımı ile daire şeklinde açılarak inceltilir.
Daire şeklinde açılan her bir parçanın tam ortasına, tercih edilen iç harç malzemesinden bir yemek kaşığı
kadar konularak hafifçe yayılır. Kenarları pile şeklinde birbiri üstüne gelecek şekilde katlanır. Tüm hamur parçaları
aynı şekilde katlanır. Katlanan hamur parçaları, 2 cm aralıklarla tepsiye dizilir, yüzeylerine hamur harcı sürülerek
yağlanır.
Afyon Ağzıaçığı, taş fırında 180 ila 200 ℃, normal fırında ise 200 ila 230 ℃ sıcaklıkta pişirilir.
Afyon Ağzıaçığının alt ve üst yüzeyi iyice pişince, fırından çıkarılır ve 1 saat kadar dinlendirilerek tüketime
hazır hale getirilir. Afyon Ağzıaçığına son şekli verilip pişirilmeden önce dondurulup dondurulmuş gıdaya uygun
ambalaj ile paketlenerek satışa sunulabilir.
Afyon Ağzıaçığı, pişirildikten sonra 1 gün içinde tüketilmelidir. Dondurulan Afyon Ağzıaçık ise 0 ℃
sıcaklıkta muhafaza edildiğinde, üretim tarihinden itibaren 2 gün içinde tüketilmelidir. Dondurulmuş ürün, -18 ℃’yi
aşmayan bir sıcaklıkta muhafaza edildiğinde ise raf ömrü, üretim tarihinden itibaren 12 aya çıkmaktadır.
Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:
Geçmişi eskiye dayanan Afyon Ağzıaçığın üretimi, ustalık becerisi gerektirir ve coğrafi sınıra özgü üretim
metodu nedeniyle coğrafi sınır ile ün bağı bulunur. Bu sebeple, ürün eğer dondurulacak ise dondurulmadan önceki
tüm aşamalar belirtilen coğrafi sınırda gerçekleştirilmelidir.
Denetleme:
Denetimler; Afyonkarahisar Belediyesinin koordinasyonunda ve Afyonkarahisar Belediyesi, Afyonkarahisar
Zabıta Müdürlüğü, Afyonkarahisar İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Afyonkarahisar Esnaf Ve Sanatkârlar Odası ile
Afyonkarahisar Profesyonel Aşçıları Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneğinden konuda uzman birer kişinin
katılımlarıyla oluşan toplam 5 kişilik denetim mercii tarafından yapılır. Yılda bir kez düzenli olarak yapılacak
denetimler, ayrıca ihtiyaç duyulduğunda ve şikâyet halinde her zaman yapılır.
Denetim mercii; üretimde kullanılan malzemelerin ve oranlarının uygunluğunu; üretim metoduna
uygunluğu; dondurularak ambalajlanan hamurların uygunluğunu ve Afyon Ağzıaçığı ibaresi ile mahreç işareti
ambleminin kullanımının uygunluğunu denetler.
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren,
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.