Bayburt Taşı

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Bayburt Taşı, sertliğinin az olması ve ince taneli olması dolayısıyla kolay işlenmesi nedeniyle ev, duvar,
köprü ve mezarların yapımında, cami ve evlerin dış cephe kaplamalarında, dekoratif amaçlı ürünlerde ve çeşitli
hediyelik eşyalarda kullanılır. Yöredeki başlıca sahalar Toptepe, Sırataşlar, Gevenli, Konakdağ ve Gümüşdamla taş
ocaklarıdır.
Bayburt Taşı; sarı-beyaz renkli, bazen beyaz zeminde yeşil benekli, bazen de sarı ve yeşil dalgalanmalı renk
karışımında gözlemlenen, yapı taşı olarak kullanılan malzemesi tüfit olan, sertliği az (mohs-skalasına göre 2-3) ve
ince taneli olması dolayısıyla kolay yontulabilen, yumuşak, özellikle kaplama taşı olarak kullanılan doğal taştır.
Bayburt Taşının sarı ve beyaz renkte olanları yapılarda kaplama taşı olarak kullanılır. Kalınlıkları 10 cm, uzunlukları
30-40 cm, genişliği 20 cm olanlar ise yapı taşı olarak kullanılır. Suyu emme özelliği fazla olduğundan ani ısı
değişimine sahip ortamlarda tercih edilmez, beyaz çiçeklenme ve kavlama yapar. Bayburt Taşı çıkarıldıktan sonra
güneşi görmeden yapılacak ince işlemecilik taşa ayrı bir güzellik katmaktadır. Zira ürünün esas kullanım alanı ince
işlemeciliğin yapıldığı iç mekan dekoratif ortamlardır.
Bayburt Taşının jeolojik özellikleri: Özellikle Jura yaşlı birimler üzerindeki Eosen-yaşlı volkanosedimanterler, Yazyurdu-formasyonu içinde sarı ve beyaz tüfitler şeklindedir. Yazyurdu-formasyonu; andezit lav,
aglomera, tüf, dasitik tüf, dasit ve volkano-tortullarla ardalanmalı kumtaşı, silttaşı, marn seviyelerinde oluşan ve
kumlu kireçtaşı, fosilli kireçtaşından oluşan litolojilerle ara seviyeli olarak gelişen volkanik istife verilen isimdir.
Bayburt Taşı işte bu Yazyurdu formasyonundaki beyaz ve sarı tüfitlerin işlenmesi sonucunda meydana gelir.
Bayburt Taşı kimyasal olarak yüksek oranda silis içerir ve bu silisli yapı zeolit minerallerinden oluşur. Bayburt Taşı,
ticari alanda beyaz, sarı ve yeşil olarak 3 renkte satışa sunulur. Beyaz, sarı ve yeşil Bayburt Taşının bileşimi Tablo1’de, teknolojik analiz sonuçları Tablo-2’de, görünümleri Şekil 1, 2 ve 3’te verilmiştir.
 Beyaz Bayburt Taşı (Riyo-dasitik bileşimli vitrik Tüf): Kayaç içinde; volkanik malzemeden oluşan
bir matrix ve matrix içinde kuvars – plajioklaz – biyotit ve kaya parçaları bulunur.
 Bayburt Sarı Taşı: Kayaç içinde; altere olmuş volkanik malzemelerden oluşan bir matriks ve matriks
içinde kuvars – plajioklaz ve kaya parçaları bulunur.
 Bayburt Yeşil Taşı (Riyolitik Tüf): Kayaç içinde; volkanik malzemeden oluşan bir matriks ve matriks
içinde kuvars – plajioklaz ve kloritleşmiş biyotit mineralleri bulunur.

Üretim Metodu:
Bayburt Taşı ocaklarda kayanın üstü temizlendikten sonra zorlamalar (patlatma) ile koparılarak şekilsiz
parçalar halinde çıkarılır. Ancak bu tür işleme tarzı kırılmaya yatkın olan Bayburt Taşındaki kayıpları artırdığından,
Bayburt Taşı yataklanmalarının bulunduğu alanlarda eğimlerin yatay ve yataya yakın olduğu alanlar, dikey ve yatay
kesen yarma S/T ile alınmalıdır. S/T ile kesim; yatay konuma sahip, eğimi bulunmayan tabakalarda tercih edilir. S/T
60 cm derinliğe kadar kesim yapan makineler 20 cm kalınlıkta ürünler meydana getirir. Tabaka eğimleri 20-50
dereceler arasında olan tüfitler, tel kesme makinesi ile kesilir. Çok çatlaklı olan zonlar ise eskavatör ile çatlaklarından
alınır. Kırıcı kullanılmaz. Bayburt Taşının özellikle üst zonları eskavatör ile temizlenir, uygun çatlaklarından ayrılır,
ayrılmayan kesimlerinde tel kesme makinesi ile kesim yapılır. Açılacak ocaklarda patlayıcılar kayacı yatay yönde
20 metrelik bir uzaklıkta etkilediğinden, kesinlikle patlayıcı kullanılmaz. Bayburt Taşı, taş ustaları tarafından elmas
ağızlı testereler ile kesilip amaca uygun biçimde ebatlandırılarak ispirel, matkap, çeşitli testere ve oyma araçları ile
işlenir.
Denetleme:
Bayburt Taşının denetimi; Bayburt Belediyesinin koordinasyonunda ve Bayburt Üniversitesi Mühendislik
Fakültesindan, Bayburt Ticaret ve Sanayi Odasından ve Bayburt İl Özel İdaresinden toplam 4 temsilciden oluşan
denetim mercii tarafından yılda 1 defa düzenli ve gerek duyulduğunda veya şikâyet halinde her zaman
gerçekleştirilecektir. Denetime ilişkin raporlar Bayburt Belediyesi tarafından Türk Patent ve Marka Kurumuna her
yıl gönderilir.
Bayburt Taşının denetimi, aşağıda belirtilen hususları kapsar:
 Taşın rengi
 Sertliği
 İşlenebilme özelliği
 Yoğunluğu
 Basınca dayanıklılığı
 Gözenek oranı
 Bayburt sınırları içinden çıkarılıp çıkarılmadığı (Taş ocaklarından alınacak belgeler üzerinden
denetlenecektir)
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.