Çankırı Tutmaç Çorbası

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Çankırı Tutmaç Çorbası; yufka şeklinde açılıp küçük parçalar halinde kesilen tutmaç hamurunun sıcak suda
haşlanması ve içerisine mercimek ile sarımsaklı yoğurt koyulmasıyla üretilen yöresel çorbadır. Tereyağında
hazırlanan ve kavrulmuş kıyma, nane ile toz kırmızı biberden oluşan sos, çorbanın üzerine döküldükten sonra servis
edilir.
1990 yılı Çankırı Kültür ve Turizm Envanterinde ve 2005 yılında Çankırı Belediyesi tarafından bastırılan
”Çankırı Yöresi Yemek Kültürü“ kitabında yer alan Çankırı Tutmaç Çorbasının geçmişi, eskiye dayanır. Çankırı’nın
yemek kültürü içerisinde önemli bir yer tutar ve özellikle kış aylarında tüketilir. Üretimde kullanılan tutmaçlar, kış
hazırlıkları yapılırken hazırlanıp kurutulur. Coğrafi sınırda tutmaçlar, paketlenmiş olarak da satılır. Sosunda
kavrulmuş kıyma kullanılan Çankırı Tutmaç Çorbasının coğrafi sınıra özgü üretim metodu, ustalık becerisi
gerektirir. Bu sebeplerle coğrafi sınır ile ün bağı bulunur.
Üretim Metodu:
Çankırı Tutmaç Çorbasının üretiminde, Çankırı’dan elde edilen kaya tuzunun kullanılması tercih edilir.
Tutmaç için malzemeler:
 900 g buğday unu
 3 adet yumurta
 9 g kaya tuzu
 400 ml su (oda sıcaklığında)
Tutmacın yapılışı: Malzemeler derin bir kapta karıştırılır. İhtiyaç duyuldukça su eklenerek, ele yapışmayacak
kıvamda bir hamur elde edilinceye kadar yoğrulur. Hamur, 4-5 pazıya (parçaya) bölünür. Her parça 1 mm
kalınlığında açılıp 5 dk bekletilir. Açılan hamurlar, aralarına un serpilerek üst üste konulur. 4 parmak genişliğinde
şeritler halinde kesilir, şeritler üst üste konularak 1-2 mm genişliğinde kesilip küçük kare şeklinde hamurlar elde
edilir. Temiz çarşaflar üzerinde kurutulur.
Çankırı Tutmaç Çorbasının üretiminde kullanılacak kurutulmuş tutmaçların, paketlenmiş olarak satın
alınması da mümkündür.
Çorbanın malzemeleri:
 170 g yeşil mercimek
 160 g tutmaç
 1 diş sarımsak
 180 g yoğurt
 14 g tereyağı
 150 g kavrulmuş kıyma
 5,5 g toz kırmızı biber
 4,6 g kuru nane
 9 g tuz
 1,5 litre su
Çorbanın yapılışı: Kaynamış suya kaya tuzundan 1/2 tatlı kaşığı eklenip mercimekler haşlanır ve kara suyu
süzülür. Daha sonra yeni su kaynatılır, süzülen mercimekler ve tutmaçlar eklenerek haşlanır. Çorba pişince
dinlenmeye bırakılır.
Sarımsaklı yoğurt hazırlanır ve yoğurdun kesilmemesi için içerisine çorbanın suyundan biraz eklenerek
karıştırılır. Bu karışım yavaş yavaş çorba tenceresinin içerisine karıştırılarak eklenir. Tuz ilave edilip karıştırılır.
Diğer tarafta çorbanın sosu için bir tava içerisine tereyağı konularak eritilir. Üzerine nane, toz kırmızı biber
ve kavrulmuş kıyma eklenip kaynatılır.
Çankırı Tutmaç Çorbası servis tabağına konulduktan sonra üzerine sıcak sos dökülür ve servis edilir.
Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:
Çankırı Tutmaç Çorbasının geçmişi eskiye dayanır. Sosunda kavrulmuş kıyma kullanılan Çankırı Tutmaç
Çorbasının coğrafi sınıra özgü üretim metodu, ustalık becerisi gerektirir. Bu sebeplerle coğrafi sınır ile ün bağı
bulunan Çankırı Tutmaç Çorbasının tüm üretim aşamaları, coğrafi sınırda gerçekleşir.
Denetleme:
Denetim mercii; Çankırı Belediyesinin koordinatörlüğünde ve Çankırı Belediyesi, Çankırı İl Tarım ve Orman
Müdürlüğü ile Çankırı Kahveciler ve Lokantacılar Esnaf Odasından konuda uzman birer kişinin katılımıyla 3 kişiden
oluşur. Denetimler yılda 1 defa düzenli olarak ve ayrıca şikâyet halinde veya gerekli görülen durumlarda her zaman
yapılır.
Denetim mercii tarafından; üretimde kullanılan malzemelerin uygunluğu; üretim metoduna uygunluğu; sosun
kavrulmuş kıyma ile hazırlanması; Çankırı Tutmaç Çorbası ibaresinin, logosunun ve mahreç işareti ambleminin
kullanımının uygunluğu denetlenir. Çankırı Belediyesi, denetime ilişkin raporları düzenli olarak Türk Patent ve
Marka Kurumuna gönderir.
Denetim merci, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren,
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.