Çukurova Pamuğu

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Mersin, Adana ve Osmaniye illerini kapsayan Çukurova Bölgesindeki pamuk üretiminin geçmişi, 14 üncü
yüzyıla kadar uzanır. Osmanlı Arşivinde, Cevdet Maliye bölümü belgeleri arasında bulunan tarihi belgenin üst
kısmında, Adana civarında yetişen pamukların “Penbe Pazarı” adı verilen pamuk pazarına getirildiği ve burada
kantarda tartılarak satıldığına yer verilmektedir. 19 uncu yüzyıldan itibaren bölgedeki pamuk üretimi, gittikçe
artmıştır.
Çukurova Bölgesinde pamuk “Beyaz Altın” olarak anılır. Bölgedeki pamuk yetiştiriciliği kültürü filmlere,
şiirlere, romanlara konu olmuştur. Adana’da düzenlenmekte olan Altın Koza Uluslararası Film Festivali ismini
bölgede yetiştirilen pamuktan alır.
Çukurova Pamuğu, belirtilen coğrafi sınırda, sertifikalı tohumlar kullanılarak yetiştirilen pamukların hasat
edilerek çırçırlanması, preslenmesi ve balyalanması ile üretilir.
Çukurova Pamuğunun en önemli özellikleri veriminin yüksek ve erkenci olmasıdır. Sıcaklık, pamukta
büyüme ve gelişmeyi etkileyen en önemli çevresel faktörlerdendir. Pamuk bitkisi, gelişim dönemi boyunca düşük
sıcaklıklara karşı çok hassastır, koza açıldıktan sonra ise pamuk lifinin tarlada kötü hava koşularına maruz kalması
lif lekelenmesine, beneklenmesine, koyu renkli ve mat olmasına yol açar. Çukurova Pamuğunun rengi, 31-52 renk
derecesi arasında değişim gösterir. Pamuk tarımı yapılan yerlerde ortalama güneşli gün sayısının %60 ve üzerinde
olması gerekir. Adana, Mersin ve Osmaniye illerinde, kışları ılık ve yağışlı, yazları kurak ve sıcak geçen tipik
Akdeniz iklimi hâkimdir. 10°C altında düşmeyen kış sıcaklıkları, uzun güneşlenme süresi ve yağışsız geçen yaz
dönemleri yüksek verimli pamuk üretimine olanak tanır. Çukurova Bölgesinin coğrafi konumu nedeni ile Çukurova
Pamuğunun ilk hasat edilen pamuk olması da ürünün ayırt edici özelliklerindendir.
Üretim Metodu:
Toprak Hazırlığı: Ön bitki pamuk ise toprak işlemesine “çubuk kesme” ile başlanır. Sap kesiminden sonra
toprak pullukla 20-30 cm derinden sürülür. Kışa doğru tarlanın otlanması halinde, tav durumu uygun ise ikileme
yapılabilir. Tav durumu uygun değilse bu işlem ilkbahara bırakılır. Tohum yatağı hazırlığına, hedeflenen ekim
tarihinden yaklaşık 10 gün önce başlamak gerekir. İlkbaharda, oluşan yabancı otların yok edilmesi, toprağın
kabartılarak havalandırılmasını, ısınmasını ve fazla nemin giderilmesini sağlamak için toprak goble-disk, diskaro,
kültüvatör veya kazayağı ile işlenir. Tarladaki otlanma çok yoğunsa, ikinci bir sürüm yapılabilir.
Ekim: Ekim için son don riskinin geçmesi ve 5 cm derinliğindeki toprağın 15°C’yi bulması beklenir. Ekim,
mart sonu-nisan ortasında yapılır.
Bakım: Tohumlar normal koşullarda ekimden 7-10 gün sonra çimlenir. Çimlenme sırasında toprakta kaymak
tabakası oluşmuşsa toprak yüzeyine hafif bir tırmık geçirilerek bu tabakası kırılmalıdır. Sulu pamuk tarımında
tarlanın yabancı ot durumuna göre 2-3 kez el, 3-4 kez traktör çapası yapılır. Mayıs – haziran ayları arasında seyreltme
işlemi yapılır. Ekimle birlikte taban gübrelemesi ve haziran-temmuz aylarında toprak durumuna göre bir veya iki
kez üst gübreleme yapılır. Gelişme evresinde 15-20 gün aralıklarla 4-5 kez sulama yapılır. Hasat zamanına kadar
hastalık ve zararlılarla mücadele uygun yöntemlerle yapılır.
Hasat: Kozaların yaklaşık %60-70 açması ile el ile pamuk hasadına başlanır veya bu dönemde hasada
yardımcı uygulamalar yapılarak kozaların tamamına yakınının açması sağlanarak makineli hasat yapılır. Hasat
tarihi; iklim koşullarına, ekim tarihine ve sulama koşullarına göre değişmekle ile birlikte ağustos ayı sonu ve kasım
ayı arasındadır.
Çırçırlama, Preseleme ve Depolama: Hasat edilen pamuklar çırçır – prese fabrikalarında işlenir ve balyalanır.
Pamuk balyaları uygun şekilde etiketlenerek depolanır.
Denetleme:
Denetimler, Adana Ticaret Borsası koordinatörlüğünde, Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsünden
bir, Çukurova Pamuk, Yerfıstığı ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (ÇUKOBİRLİK)’den bir,
Çukurova Üniversitesi Pamuk Araştırma ve Uygulama Merkezinden bir, Ticaret Bakanlığı Güney Anadolu Bölge
Müdürlüğü Adana Ürün Denetimleri Grup Başkanlığından bir, Yüreğir Kaymakamlığı İlçe Tarım ve Orman
Müdürlüğünden bir, Adana Yüreğir Ziraat Odası Başkanlığından bir, Karataş Ziraat Odası Başkanlığından bir,
Ceyhan Ticaret Borsasından bir, Adana İmamoğlu Ziraat Odası Başkanlığından bir, Tarsus Ticaret Borsasından bir,
Tarsus Kaymakamlığı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden bir, Tarsus Ziraat Odası Başkanlığından bir uzman
olmak üzere en az üç üyenin katılımıyla oluşan denetim mercii tarafından yapılır. Denetimler yılda bir kez düzenli
olarak, şikâyet halinde ise her zaman gerçekleştirilir.
Denetimlerde üretim yeri, hasat sonrası üretim aşamaları (kütlü pamuğun depolanması, çırçırlama, presleme
ve balyalanmış pamuğun depolanması), balyalanmış pamukların renk aralığı ve amblem kullanımı hususları
denetlenecektir. Gerektiğinde, ürünün özelliklerinin belirlenmesi Adana Ticaret Borsası lif pamuk analiz
laboratuvarında veya uygun görülen laboratuvarda yapılır.
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren,
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.