Iğdır Bozbaş Yemeği

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Iğdır Bozbaş Yemeği; nohut, koyunun incik kısmı, sarıkök (zerdeçal), soğan ve domatesle hazırlanan,
kendine has sunumu ve tüketim şekli olan bir etli kuru baklagil yemeğidir.
Iğdır Bozbaş Yemeğinde, çok eski dönemlerden beri yörede az miktarda yetiştirilen ‘azkan’ çeşidi nohut ve
yörede yetiştirilen, doğal ortamda otlatılan Mor Karaman cinsi koyunların incik denilen diz ile paça arasında kalan
kısmının kullanılması ve ürünün taş fırında 6 saat pişirilmesi ürüne ayırt edici özelliklerini verir. Yemek küçük
maşrapalarda fırınlandıktan sonra yine maşrapa içerisinde porsiyonluk olarak sunulur.
Coğrafi sınırda yetiştirilen bej renkli, koçbaşı taneli azkan çeşidi nohut kuraklığa ve yağmura dayanıklıdır.
İyi düzeydeki pişme durumu ve yüksek şişme kapasitesi vardır. Koyunun 1 yaşından büyük ancak 2 yaşını geçmemiş
dişi koyun olması gerekir. Taş fırında pişirme işlemi, eski dönemlerde çini, topraktan yapılmış saplı bardaklarda
yapılırken günümüzde krom veya emaye maşrapalarda gerçekleştirilir. Iğdır Bozbaş Yemeğinin coğrafi sınıra özgü
üretim metodu, ustalık becerisi gerektirir. Bu sebeplerle coğrafi sınır ile ün bağı bulunur.
Üretim Metodu:
Kullanılan malzemeler:
 50 g nohut
 250 g koyun incik eti
 10 g yemeklik kuyruk yağı
 4 g sarıkök (zerdeçal)
 1 dilim domates
 1 orta boy soğan
Yemeğin yapılışı: Et ve bir gün önceden suda ıslatılmış nohut ayrı ayrı düdüklü tencerede sırasıyla 1,5 saat
ve 30 dk süreyle haşlanır. Haşlanmış nohut, haşlanmış et, kuyruk yağı ve soğan maşrapalara doldurulur, üzeri
haşlanmış etin suyuyla tamamlanır ve zerdeçal eklenir. Pişirme işleminde topraktan yapılmış, saplı, çini ve küçük
bardağa benzer porsiyonluk kaplar kullanılır. Maşrapalar 6 saat süreyle taş fırında pişirilir. Pişirme işleminin
bitmesine 10 dd kala, üzerine dilim domates ile süsleme yapılır.
Yemeğin sunumu: Bir kişiye bir maşrapa, bir boş çukur kap, lavaş, soğan ve salata verilerek servis yapılır.
Yemek şu sırayla tüketilir. Çukur kabın içerisine lavaşlar doğranır, üzerine maşrapadan yemeğin suyu dökülür ve
lavaşlar tüketilir. Sonra nohut ve et tokmakla ezilerek karıştırılır, yanında soğan veya salata yenir.
Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:
Iğdır Bozbaş Yemeğinin geçmişi eskiye dayanır. Üretiminde coğrafi sınırda yetişen nohut ve koyunun eti
kullanılır. Coğrafi sınıra özgü üretim metodu, ustalık becerisi gerektirir. Bu sebeplerle coğrafi sınır ile ün bağı
bulunan Iğdır Bozbaş Yemeğinin tüm üretim aşamaları, coğrafi sınırda gerçekleşir.
Denetleme:
Denetim mercii; Iğdır Ticaret ve Sanayi Odası koordinatörlüğünde, Iğdır Ticaret ve Sanayi Odası, Iğdır İl
Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Iğdır Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümünden konuda uzman birer kişinin
katılımıyla toplam 3 kişiden oluşur. Denetimler yılda 1 defa düzenli olarak ve ayrıca şikâyet halinde veya gerekli
görülen durumlarda her zaman yapılır.
Denetim mercii tarafından; üretimde kullanılan malzemelerin uygunluğu; üretim metoduna uygunluğu;
nohutun coğrafi sınırda yetişmesi; Iğdır Bozbaş Yemeği ibaresinin ve mahreç işareti ambleminin kullanımının
uygunluğu denetlenir. Kullanıla etin Iğdır Merkez, Aralık, Karakoyunlu veya Tuzluca ilçelerindeki kesimhanelerden
belge karşılığında alınması gerekmekte olup, kontrolü tesellüm belgeleri üzerinden sağlanacaktır. Iğdır Ticaret ve
Sanayi Odası, denetime ilişkin raporları düzenli olarak Türk Patent ve Marka Kurumuna gönderir.
Denetim merci, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren,
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.