Kadirli Turpu

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Kadirli Turpunun yetiştiği yerlerdeki sıcaklık, çimlenme döneminde 20-25 °C, yetişme döneminde 14-16
°C’dir. Kadirli Turpu yetiştirilen topraklar, pH değeri açısından hafif alkalidir ve genel itibari ile yüksek potasyum
oranlarına sahiptir. Tınlı, organik maddece zengin ve alkali toprak Kadirli Turpunun düzgün şekilli, tat ve
aromasının iyi bir şekilde olmasını sağlar. Kadirli Turpunun dış kabuk rengi parlak kırmızı renkli, iç rengi beyaz,
yuvarlak, ortalama 150-200 g yumru ağırlığındadır. Tat ve aroması diğer turplardan farklı olarak, yenilirken rahatsız
etmeyecek şekilde hafif acı tada sahiptir.
Kadirli Turpunun sertlik değerlerinin yüksek olması tüketim sırasında turplara gevrek bir yapı kazandırır.
Kadirli Turpunun pH değeri 4,4 civarında olup orta seviyede bir asitliğe sahiptir. pH değerinin düşük olması,
tüketimde ürün duyusal özelliklerinin daha iyi algılanmasına neden olur.
Tablo: Kadirli Turpunun Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri
Boy 70±5 mm
Çap 61±4 mm
Tane ağırlık 175±25 g
Sertlik 10±0,5 N
Kuru madde (%) 3,8±0,5
pH 4,42±0,3
Üretim Metodu:
Kadirli Turpunda tohum; elle, mekanik veya pnomatik mibzerle ekim yapılır. Sulama, gübreleme ve bakım
işlemleri yetişme döneminde yapılır. Hasat için önce traktörle sürüm yapılır. Arkasından tarım isçileri tarafından
toplanarak römorklara yüklenir. Daha sonra yıkama yerlerine taşınır. Yıkanır ve torbalanır. Pazarlamaya hazır hale
getirilir.
Tohumun Elde Edilmesi: Lahanagillerde çiçekler erselik yapıda olmasına rağmen yabancı tozlanma
hâkimdir. Bunda çiçeklenmenin kademeli olması, çiçeklerdeki erkek organlardaki boy farklılığı yanında, dişi
organın erkek organlardan önce çiçek kabul etme dönemine girişinin (protojen) ve kendiyle uyuşmazlığın da rolü
bulunur. Tohum saflığının ve kalitesinin korunabilmesi amacıyla yabancı tozlanmayı engellemek için izolasyon
mesafesinin ayarlanması tohum üreticileri tarafından mutlaka dikkate alınmalıdır.
Toprak Hazırlığı ve Gübreleme: Toprak ekimden önce dipkazan ve pulluk ile çok iyi işlenip, yabancı otlardan
temizlendikten sonra toprak 15-20 cm derinlikte sürülür. Toprağa ticari taban gübresi verildikten sonra diskaro
çekilir.
Ekim: Kadirli Turpu tohum ekimi genellikle yetiştirme yerlerine doğrudan mibzerle yapılır. Ekim normu
olarak 13 cm x 12-13 cm ekim yapılır. Kadirli Turpunda mibzerle ekimde dekara ortalama 500-700 gr turp tohumu
yeterlidir. Kadirli Turpu ekimi ağustos-ekim ayları arasında yapılır. Ayrıca serpme ekim yöntemi de kullanılır.
Serpme ekim yönteminde dekara 800 g -1500 g arasında turp tohumu ekimi yapılır.
Gübreleme: Ekimde taban gübresi olarak dekara 20 kg 15-15-15 gübresi veya 20 kg 20-20-20 gübresi verilir.
Üst gübresi olarak dekara 15-20 kg amonyum sülfat verilir (2-3 defada). Ayrıca gelişimin daha iyi olması için üstten
yaprak gübreleri de verilir.
Sulama: Ekim sonrası tohumun çimlenmesi için bir ekimde bir de çıkışta 2 saat yağmurlama sulama yapılır.
Hava şartlarına bağlı olmak üzere 2 defa sulama yeterlidir. Ayrıca yağışların az olduğu dönemlerde sulama
ihtiyacının karşılanması için 3-5 defa daha salma ya da yağmurlama sulama yapılabilir.
Zirai Mücadele: Kadirli Turpunda zirai mücadele toprak ilaçlaması olarak yapılır. Kadirli Turpunun belirgin
bir hastalık ve zararlısı bulunmaz.
Hasat: Kadirli Turpunun hasadı kasım, aralık, ocak, şubat ve mart aylarında yapılır. Hasat işlemi bir seferde
yapılır. Hasat olgunluğuna gelmiş turplar koflaşmadan ve odunlaşmadan elle sökülerek ve kazık köklerin uç kısmı
ve yaprakları kesilerek hasat edilir. Kadirli Turpunda, bakım şartlarına ve arazi yapısına göre değişmekle birlikte,
dekardan ortalama 3-5 ton arasında verim alınabilir.
İşleme (Pazara Hazırlama): Kadirli Turpunun pazara hazırlanmasında başlıca işleme yıkamadır. Sabahın
erken saatlerinde hasadı yapılan turplara, aynı gün içinde, çamurdan arındırmak amacıyla yıkama işlemi yapılır. Bu
işlem için traktörlerle işleme tesislerine getirilen turplar, burada işçiler tarafından yıkanır. Yıkama işlemi, iki şekilde
gerçekleşir. Birincisi, üretici tüccarların kendi işleme tesislerinde, su dolu havuzlara dökülen turplara tazyikli su
tutarak yapılır. İkincisi, diğer tüccarların ilçe sınırlarından geçen Savrun Çayı üzerinde kurdukları havuzlarda
gerçekleştirilir. Bentlerle bölünerek oluşturulan havuzlarda, turplara tazyikli su verilerek, yıkama işlemi yapılır.
Ambalajlama ve Paketleme: Kadirli Turpunun ambalajlama ve paketleme işlemi, iki şekildedir. Birincisi,
makine ve çeşitli araçlar kullanılan işleme tesislerinde; ikincisi Savrun çayındaki havuzlarda gerçekleştirilir. İşleme
tesislerinde, yıkama havuzlarından direkt olarak bir düzeneğe aktarılan turplar, düzenek aracılığıyla işleme bandına
(yukarı doğru hammaddeyi taşımak için kullanılan elevatör bant) boşaltılır. Turplar iriliklerine göre
sınıflandırıldıktan sonra, basit düzenekler kullanılarak ambalajlanır. Savrun Çayı’ndaki havuzlarda ise, herhangi bir
makine ya da araçtan yararlanmadan ambalajlama işlemi yapılır. Turpun ambalajlanması ve paketlenmesinde
dağıtım ambalajı kullanılır. Ambalaj materyali olarak, dış ortam koşulları ve neme karşı iyi direnç gösteren saydam
polietilen (PE) torbalar kullanılır. 20 kg olarak hazırlanan bu plastik torbalara, ürün dayanıklılığını artırmak amacıyla
bir miktar da su ilave edilir.
Taşıma: Turpun taşıma işlemi iki aşamada gerçekleştirilir. Birinci aşama, hasadı yapılan turpun üretici
tüccarlar tarafından traktörlerle işleme tesislerine getirilir. Bu aşamada, turpu taşımak için herhangi bir ambalaj
materyali kullanılmaz, turplar dökme olarak römorklara yüklenir. İlk aşamada, taşıma mesafesi genellikle kısadır.
İkinci aşamada, işleme tesislerinde yıkanıp paketlenen turplar kamyonlara yüklenerek yurtiçi tüketici bölgelerine
ulaştırılır.
Denetleme:
Denetimler, Kadirli Ticaret Borsası koordinatörlüğünde; Kadirli Ticaret Borsası, Kadirli İlçe Tarım ve
Orman Müdürlüğü, Kadirli Ziraat Odası ve Kadirli Ticaret ve Sanayi Odasından birer üyenin katılımıyla oluşan 4
kişilik denetim mercii tarafından yapılacaktır.
Denetim mercii, coğrafi işaretin kullanımına ilişkin denetimi yılda bir düzenli olarak üretim dönemlerinde,
ihtiyaç duyulduğunda ve şikâyet üzerine ise her zaman yapacaktır.
Denetimlerde aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir:
1. Tohumun elde edilmesinin denetlenmesi: Üretim metodunda belirtilen tohum elde edilmesi süreçlerinin
denetlenmesi,
2. Ekim Zamanının Denetlenmesi: Turpun en uygun sıcaklık isteğine uygun zamanda ekilmesinin
denetlenmesi,
3. Tohumun Ekilmesi: Üretim metodunda belirtilen dışında çok seyrek ya da çok sık ekim yapılmamasının
denetlenmesi.
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren,
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.