Kırklareli Meşe Balı

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Kırklareli Meşe Balı; koyu renkli, kolay kristalize olmayan, viskoz, akışkan, nem oranı çiçek ballarına göre
daha düşük, boğazı yakmayan, antioksidan kapasitesi yüksek bir salgı balıdır. Kırklareli Meşe Balı temmuz – ağustos
aylarında üretilir.
Salgı balı niteliğinde bulunan Kırklareli Meşe Balı daha koyu ve kırmızılığa doğru kayan rengi ile kolayca
ayırt edilir. Tadı pekmezi andırır. Düşük miktarda polen içerdiği için kolay kristalize olmadığından herhangi bir ısıl
işlem uygulanmaz. Bu nedenle düşük HMF miktarı ve yüksek diastaz aktivitesine sahiptir. Balın koyu rengi de
benzer şekilde balda hile yapılmasına izin vermez.
Predominant polen Kırklareli Meşe Balında bulunmaz. Ancak coğrafi sınırın florasına uygun orman gülü
(Rhododendron ponticum), karaçalı (Paliurus spina-christi Miller), meşe (Quercus spp.), çobanpüskülü (Ilex
aquifolium L.), ayçiçeği (Helianthus annuus), böğürtlen (Rubus fruticosus), kocayemiş (Arbutus unedo), kestane
(Castania sativa), alıç (Crataegus orientalis), sarmasık (Hedera helix) polenlerinden eser miktarda bulunur.
Bölgenin meşe ormanları ile kaplı olması ve bölgede meşe çeşitlerinin zenginliği Kırklareli Meşe Balının
kalitesini oluşturmada önemli bir etkendir. Meşe çeşitlerinden Q. frainetto Ten. ve Q. robur bal üretiminde en önemli
türdür ve coğrafi sınırda yoğun olarak bulunur. Q. frainetto Ten. ve Q. robur meşe türünün meyvelerinde salgı içeren
çok sayıda salgı tüyleri vardır ve meşe balını üreten salgı, ekstra floral kaynaklıdır. Ağaçtaki özsular meyvelerden
dışarıya salgı tüyleri ile çıkar. Tatlı salgılar bal arıları tarafından toplanır ve meşe balı üretilir.
Üretim Metodu:
Coğrafi sınırda arıcılık faaliyeti sabit arıcılık şeklinde, tabi oğul almak ve kolonilerde bölme yapmak suretiyle
koloni sayısını arttırmak, kolonilerin yaşlı ve verimsiz ana arılarını değiştirmek ve ağırlıklı olarak bal üretimi
şeklinde yürütülür. Arıcılar, genellikle Langstroth tipi standart kovanlar kullanılır.
Coğrafi sınırda arıcılık, sepet kovanlar tercih edilerek kara kovan ile yapılır. Kırklareli Meşe Balı üretiminde
kullanılan sepetler konik şeklinde, 50-70 cm boy ve 40 cm çapındadır. Üst kısmında bir sap bulunur. Saplar, daldan
oğul almada kolaylık sağlar. Sepetler düz bir tahta zemin üzerine ve ön kısımda arıların rahatça çalışabileceği çıkış
deliği bırakılarak yerleştirilir. Tabanın etrafı iyice sıvanarak, başka zararlılarının sepetin içine girmeleri önlenir.
Kışlatma için sepetlerin üzerleri uygun malzemelerle kapatılarak korumaya alınır.
Coğrafi sınırda haziran ayından sonra meşe balı için koloniler hazırlanır. Kırklareli Meşe Balı üretimi
tamamen iklim özelliklerine bağlı olduğu için ancak temmuz sonu veya ağustos başına doğru başlar. Havanın
30°C’nin üzerinde olduğu, gece sıcaklıklarının da ılıman olduğu durumlarda salgı oluşur ve salgının akışı bazen 1
hafta bazen 2 haftayı bulabilir. Bu dönemde saf meşe balı toplayabilmek için üst çerçevelerde kabarmış veya
toplanmış bal bulundurulmaz. Mevsimin rüzgârlı, yağmurlu olduğu sezonlarda meşe balı salgısı azalır veya
tamamen kaybolur.
Coğrafi sınırda kapalı ve açık yerlerde konaklatılan koloniler, kışlatma, ilkbahar, yaz ve sonbahar bakımları
yapıldıktan sonra, mevsim ve iklim şartlarına göre yıllara göre değişim göstermesi ile Kırklareli Meşe Balı salgı
akımının temmuz ve ağustos aylarında başlar ve ağustos sonu ve eylül başlarında bal hasatları yapılır.
Arılar tarafından meşe ağaçlarından topladıkları tatlımsı sıvıyı (salgı) arının midesinde kimyasal değişime
uğratır ve daha sonra yiyecek olarak kullanılmak üzere petek gözlerine depolanır. Bitki çeşidine bağlı olarak %20-
80 oranında su içeren bal, arılar petek gözleri üzerinde kanat çırparak ve dışarıdan kovana hava pompalayarak, kovan
içinde oluşturdukları hava akımı ile balın fazla suyunu uçurup olgunlaştırırlar. Böylece balın su oranı yaklaşık %17-
18 civarına indirilip bal dolu petek gözleri balmumu ile kapatılır. Bu işleme ”balın sırlanması” denir. Arılar balını
olgunlaştırdıkları petekleri çerçevenin üst çıtasından başlayıp aşağı doğru sırlarlar. Eğer ballı bir peteğin en az 2/3′de
bal dolu gözler sırlanmışsa bu peteğin balı olgunlaşmış ve bal hasadı yapılmaya hazırdır.
Bal hasadı genellikle arıların yağmacılık eğilimlerinin az olduğu sabahın erken saatlerinde yapılır. Kovana
duman verilip kovan açılır. Ballıktaki sırlı petekli çerçevelerin arıları alt kata (kuluçkalığa) indirilir ya da silkelenir.
Ballı çerçeveler ağzı kapalı bal kasalarına alınıp kapalı ortama taşınır. Bal hasat edilen kovanda arılara yeterince
kışlık yiyecek olarak bal bırakılır. Bal hasadı yapılan kovan sonbahar bakımına alınarak kışlamaya hazırlanır.
Bal süzme işlemi yapılmadan önce oda sıcaklığı, süzme kolaylığı ve akıcılığın sağlanması açısından 25-30
℃ olmalıdır. Süzülecek çerçevelerin petekleri üzerindeki sırlar, sır bıçağı veya sır tarağı ile alınır. Sırı alınan petekler
elle veya elektrikle döndürülen santrifüj (bal süzme) makinesine yerleştirilerek balları çıkartılır. Peteklerde kalan
bal bulaşıklarının temizlenmesi için balı süzülmüş petekler akşam üzeri kuluçkalığın üzerine verilerek arılarca
temizlenmesi sağlanır. Bu çerçevelerden temiz ve kullanılabilecek olanlar saklanarak ilkbaharda tekrar kovanlara
verilebilir.
Bal süzme makinesinde elde edilen bal, gittikçe incelen çok katlı elekten veya tülbentten geçirilerek mum
kırıntıları ve diğer yabancı maddeler ayıklanır. Buna rağmen küçük parçacıklar ve oluşan hava kabarcığı balın
rengini bulandırır. Bunun için bal, dinlendirme tankına alınır ve dinlendirilir. Küçük mum kırıntıları ve hava
kabarcığı köpük şeklinde üstte toplanır. Dinlendirme kabındaki bal durulduğunda ve berraklaştığında ambalajlanır.
Hasat edilen ballar toptan ve perakende bir şekilde pazarlanmakta, cam kavanozlarda üreticinin işletme
numarasının ve bilgilerinin yer aldığı etiketli olarak tüketiciye sunulur. Depolanması gereken ballar ısı değişimi
olmayan serin bir yerde muhafaza edilir.
Denetleme:
Denetimler; Kırklareli İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün koordinatörlüğünde ve Kırklareli İl Tarım ve
Orman Müdürlüğü, Kırklareli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği, Kırklareli Ticaret ve Sanayi
Odası ile Atatürk Toprak, Su ve Tarımsal Meteoroloji Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünden konuda uzman birer
üyenin katılımıyla oluşacak 4 kişilik denetim mercii tarafından yılda bir kez düzenli olarak, ayrıca ihtiyaç
duyulduğunda ve şikâyet halinde her zaman yapılır.
Denetim mercii tarafından; üretim metoduna uygunluğu; Kırklareli Meşe Balının fiziko-kimyasal ve
biyolojik aktif özellikleri ile balın renginin uygunluğu ((Nem, pH, iletkenlik, Optik Rotasyon L (-koyuluk,+ açıklık),
Prolin m/kg, Toplam polifenolik madde miktarı, F/G) ve Kırklareli Meşe Balı ibaresi, logosu ile menşe adı
ambleminin kullanımının uygunluğu denetlenir.
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren,
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.