Mardin Taşı

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri :
Mardin, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Yüzyıllardır Mardin ilinde
yapılan kiliseler, manastırlar, medreseler, camiler, hanlar ve evler büyük bir ekseriyetle
Mardin Taşından yapılmış ve bu eserlerin büyük bir bölümü halen dimdik ayakta
durmaktadır. Mardin Taşının dayanıklılığı ile yüzyıllardan beri her türlü bilgiye daha rahat
ulaşılmaktadır. Bunu taş işlemecilerine ve Mardin Taşına borçluyuz. Mardin ilinde mezarlar,
balkon korkulukları Mardin Taşından yapılmış ve halen yapılmaya devam etmektedir.
Farklı kültürlerin birlikte ve kardeşçe yaşadığı bir İl olan Mardin’de bütün kültürler
yapılarında Mardin Taşını kullanmış ve kullanmaya devam etmektedir. Bu Mardin ilinde
yaşayan tüm farklı kültürlerin ortak bir simgesi olarak kabul görmektedir.
Taş işlemeciliğinde 7000 yıllık bir tarihi olan Mardin’de Mardin Taşı Medeniyetler Taşı
olarak karşımıza çıkmaktadır.
Mardin taş evlerinin içi ve dışı nakış süslemeleriyle bezelidir. Kapı, pencere çevreleri,
sütunlar, kemerler taş işçiliğinin oya gibi ince örnekleriyle bezelidir.
Mardin Taşı alt Eosen – Alt Oliposen yağle resifal kökenli Hoya Formasyonu içinde
yatmaktadır. Formasyonun ortalama kalınlığı 50 – 600 metreler arasındadır. Formasyonu
meydana getiren litolojiler; tebeşirli kireçtaşları, biyonikrit, dolomitik kireçtaşları, killi
kireçtaşları ve fosili kireçtaşlarıdır. Kayaçların renkleri; sarı, pembe, kırmızı, beyaz, kirli
beyaz ve gridir. Formasyon sığ deniz – şelf kenarında oluşmuş ve her yerde resifal karekterli
ürünler sunmaktadır.
Mardin Taşı 19 X 20 X 30 cm. ebadında ve özel ebatlarda kesilerek yapılarda, sanat
eserlerinde ve süs işlemeciliğinde kullanılmaktadır. Mardin Taşının doluluk oranı % 85 –
90’dır.
Yapılan deneylerde Mardin Taşının ısı iletim katsayısı 0.7985, özgül ısı kapasitesi 987.6
J/Kg.C , su emme miktarı % 21,8, aşınma oranı % 064, çekme dayanımı 0,77 N/mm2, basma
dayanımı 4.939 N/mm2 olarak elde edilmiştir.
Mardin Taşının bol gözenekli olanları genellikle kaba işçilik isteyen sanat eserlerinde
kullanılır. İnce işçilik görecek ürünler çıkarıldıktan sonra gölgede işlenir ve istenilen şekil
verilerek ışığa çıkarılır.
Mardin Taşı, tebeşirimsi özellik sunması, ince tane yapılı olması, çıkartıldığında rahatlıkla
işlenebilmesi özelliklerine sahiptir. Mardin Taşı testere ile kesilebilmekte, matkapla
delinebilmekte, sert kesiciler ile yontulabilmektedir. Mardin Taşının sahip olduğu bu özellik
yörede yüzyıllardır inşa edilen yapılarda itibar görmesini sağlayan önemli nedenler arasında
yer almaktadır.
Mardin Taşı; işlendiğinde yumuşak, işlendikten sonra güneş ve su ile temas ettiğinde
sertleşmektedir. Bu Mardin Taşının en belirgin ve en önemli özelliğidir. Mardin Taşı, ocaktan
çıkarıldığında işlenmesi kolaydır. Bu taşlar sabırla işlenir, göz nuru, el emeği ve alın teri ile
birleşen taş yapılar mimarinin en güzel örneklerindendir.
MARDİN TAŞININ YAPILIŞI
– Taşın damarı bulunarak balyoz, keski veya teknolojik aletlerden yararlanılarak istenilen
boyutta çıkarılır.
– Taşlar külünk ile düzeltilir.
– Taşlar tarak ile yontulur.
– Taşların kenarlarının dik olması için gönye ile kontrolü yapılır.
– Beş yüzeyi yontulan taşın bir yüzeyi taraktan geçirilmez. Bu yüzey taşın sırt tarafıdır.
– İşlenecek taşlar taş ustaları tarafından ayrılır ve büyük bir hassasiyet ve çeşitli aletler
kullanılarak işlenir.
– Yapıda kullanılırken yontulmamış sırtlar yapı ustaları tarafından sırt sırta getirilir ve araya
harç atılır. Taşın bu yüzeylerinin tırtıklı bırakılmasındaki amaç harcın taşa daha iyi yapışması
içindir.
DENETİM :
Mardin Taşının, belirtilen özelliklere uygun bir şekilde yapıldığını kontrol etmek amacıyla
aşağıda belirtilen kurul tarafından denetlenir. Denetim kurulunun görevleri; Mardin taşının
istenilen boyutta çıkarılmasını, külünk ile düzeltilmesini, taşların kenarlarının dik olması için
gönye ile kontrol yapılmasını, yontulan taşın bir tarafının taraktan geçirilmemesi, taşların
gölgede işlenmesinin kontrol ve denetimini yapmaktır. Kurul üyeleri Kamu kurum yöneticisi
ve sivil toplum kuruluş temsilcileri olması nedeniyle herhangi bir ücret veya huzur hakkı
ödenmez.
Denetim Kurulu Üyeleri :
– Belediye Başkanlığından bir üye
– Sanayi ve Ticaret Müdürlüğünden bir üye,
– Sağlık Müdürlüğünden bir üye
– Ticaret ve Sanayi Odasından bir üye,
– Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliğinden bir üye.
– Kültür ve Turizm Müdürlüğünden bir üye
– Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünden bir üye