Midyat Kavunu

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Midyat Kavunu, Cucumis melo türü bitkilerden elde edilir. Silindir şekilde ve açık sarı renkte olup üzerinde
kahve renkli benekler ve alt kısmında yıldız şeklinde yarılmalar bulundurur. Kabukta bulunan benekler yüzeyin
pürüzlü olmasına sebep olur.
Midyat Kavunu susuz yetiştirilir. Bu sebeple şeker içeriği düşük olup hafif mayhoş bir tada sahiptir. Midyat
Kavununun üretiminde, herhangi bir hormon veya kimyasal madde kullanılmaz.
Midyat ilçesinde uzun yıllardır susuz olarak kavun yetiştiriciliği yapılır. Midyat Kavunu üretimi yapılan
bitkilerden ayrılan tohumluk materyal, bir sonraki üretim döneminde kullanılır. Bu sebeplerle Midyat Kavununun
coğrafi sınır ile ün bağı bulunur.
Üretim Metodu:
Midyat Kavunu üretimi yapılan bitkilerden sağlıklı olanlar seçilerek tohumları ayıklanır ve bu tohumlar
çekirdek yuvasındaki sulu kısım ile birlikte kurutularak bir sonraki üretim döneminde kullanılmak üzere serin, kuru
ve güneş görmeyen bir ortamda muhafaza edilir. Sulu kısım ile birlikte saklanması, tohumların doğal ortamında
kurutulması açısından önemlidir. Midyat Kavunu, bu tohumların elle veya mibzerle doğrudan ekimi ya da
tohumlardan elde edilen fidelerin dikimi yöntemleri ile üretilir.
Kavun, organik maddesi fazla olan toprakları sevdiğinden çiftlik gübresi veya yeşil gübre verilmesi gerekir.
Dekara 3 – 4 ton çiftlik gübresi veya 2 – 3 ton yeşil gübre karşılık gelecek şekilde sonbaharda tohum ekiminden 1 ay
önce pulluk veya diskaro ile toprağa karıştırılır. Böylece tohum ekimine kadar gübrenin ayrışarak bitkiye faydalı
hale gelmesi sağlanmış olur. Tohum ekimi, ekim – kasım aylarında yapılır. Bu amaçla ocak usulü yetiştiricilik
kullanılarak çapa ile sıra arası 200 cm, sıra üzeri 75 cm olacak şekilde ve 5 cm derinlikte çukurlar açılır. Açılan her
çukura 4 – 6 adet tohum konup üzerleri toprakla kapatılarak hafifçe bastırılır. Tohumla yetiştiricilikte seyreltme
işlemi yapılmalıdır. Bu amaçla ilk seyreltme, bitkilerde gerçek yapraklar oluştuğu zaman, her ocakta en kuvvetli ve
en sağlıklı olan 3 bitki bırakılarak yapılır. Kalan bitkilerin köklerinin zarar görmemesi için seyreltmede bitkiler
çekilmeden sadece koparılmalıdır. İlk seyreltmeden 2 – 3 hafta sonra bitkiler 4 – 6 gerçek yapraklı olunca her ocakta
1 – 2 bitki kalacak şekilde ikinci ve son seyreltme yapılır.
Fide dikimi yönteminde ise yine bir önceki üretim döneminde Midyat Kavunu üretimi yapılan bitkilerden
elde edilen tohumların örtü altında yetiştirilmesi sonucu üretilen fideler kullanılır. Erkencilik ve ilkbahar geç
donlarından kaçınma avantajlarına sahip olan fide ile yetiştiricilik yönteminde 3 – 4 yapraklı fideler kullanılır. Dikim
işlemi don tehlikesinin geçmesinin ardından mart ayının ilk haftasında yapılır ve fideler, sürülmüş araziye sıra arası
200 ve sıra üzeri 75 cm olacak ve kökler toprak altında kalacak şekilde dikilir.
Midyat Kavunu sulama yapılmadan kuru şartlarda çapalama ve kök boğazı doldurulmasına önem verilerek
yetiştirilir. Çapalamayla, bitkilerin kazık ve yan köklerinin gelişmesi sağlanarak kurak şartlarda da yüksek verim
elde edilir. Bitkilerin kök bölgesi çapalandıktan sonra kök boğazı toprakla doldurulur. Sıra araları, yabancı ot
kontrolü ve toprak yüzeyinde oluşan kaymak tabakasının kırılması için çapa veya kültivatörle işlenir. Çapalama ve
kök boğazı doldurma işlemi ilk olarak tohumla yetiştiricilikte ikinci seyreltmeden sonra fide ile yetiştiricilikte ise
dikimin ardından uygulanır. Bitkiler büyüyüp kol atmaya başladığında, tarlayı tamamen kaplamadan önce ise ikinci
kez uygulanır.
Tam olgunluğa erişen Midyat Kavununun kabuk rengi iyice açılıp parlaklaşır ve kavunu gövdeye bağlayan
sap kurur. Bu belirtilere göre Midyat Kavunu ağustos ayının ilk haftasından eylül ayının son haftasına kadar hasat
edilir. Midyat Kavunu 4 – 14 °C’de soğuk hava depolarında kasa içerisinde üst üste fazla istif yapmadan depolanarak
4 – 6 ay süreyle muhafaza edilebilir.
Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:
Midyat Kavununun geçmişi eskiye dayanır. Midyat ilçesinde uzun yıllardır susuz olarak kavun yetiştiriciliği
yapılır. Midyat Kavunu üretimi yapılan bitkilerden ayrılan tohumluk materyal bir sonraki üretim döneminde
kullanılır. Bu sebeplerle Midyat Kavununun coğrafi sınır ile ün bağı bulunduğundan bütün üretim aşamaları,
belirtilen coğrafi sınır içerisinde gerçekleşmelidir.
Denetleme:
Denetimler; Midyat Belediyesinin koordinasyonunda ve Midyat Belediyesi, Midyat İlçe Tarım ve Orman
Müdürlüğü ve Midyat Ziraat Odasından ürün hakkında bilgi sahibi birer personelin katılımıyla en az 3 kişiden oluşan
denetim mercii tarafından gerçekleştirilir. Denetimler her yıl en az bir kez düzenli olarak, ayrıca şikâyet halinde ve
gerekli görülen durumlarda her zaman yapılır.
Denetimlerde; tohum temininin uygunluğu; kültürel işlemlere ve üretim metoduna uygunluk; muhafaza
koşullarının uygunluğu ile Midyat Kavunu ibaresi ve mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğu denetlenir.
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren,
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.