Muş Çorti Turşusu

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Muş zengin bir mutfağa sahiptir. Hayvancılığın etkisiyle et, yöre beslenmesinde temel öğe durumundadır.
Kış mevsimi çok uzun olduğundan güz mevsimi gelmeden önce her aile kışın yiyecek gıda maddelerinin
tedarikine başlar. Sebzeler kış için hazırlanır. Yörede “kelem” olarak adlandırılan lahana sıklıkla tüketilmektedir.
Rivayete göre Lokman Hekim gezileri sırasında Muş’a uğramış, halkın çoğunluğunun “kelem” (lahana) yediğini
görünce, “Burada bana çok iş düşecek. İlkbahar geldiğinde, bunların çoğu hastalanacak.” diye düşünmüş. Halkın
ilkbahar gelip de, karlar eriyince “uçkun” diye anılan bir bitkiyi yediğini görünce, bu bitkiyi incelemiş. Sonunda,
bitkinin, lahananın çok yenilmesinden doğabilecek hastalıkları yok ettiğini tespit etmiş. Lokman hekim, bu gerçeği
şöyle dile getirmiş: “Allah derdi vermiş, beraber dermanını da vermiş.” Görüldüğü üzere lahana tüketimi yörede
uzun yıllardır yaygın olup bölge ile özdeşleşmiştir.
Lahana (kelem) bir kaç çeşitte kışa saklanır. Bunlardan en yaygın olanı “çorti”dir. Bir çeşit turşu olan çorti;
ufak doğranan lahana yapraklarının ve reyhan, pul biber, limon ve tuz ile su eklenerek kavanozlara basılması ile
yapılır. Çortinin ekşi olması için nohut veya ekşitilmiş hamur kullanılır. Çorti diğer turşulardan sirke eklenmemesi
nedeni ile ayrılır. Çorti, yemeklerin yanında yenildiği gibi içine yarma buğday ve et katılarak çorti yemeği olarak
da tüketilir.
Üretim Metodu:
Malzemeler
1 büyük beyaz lahana (3-4 kg)
280 g kaya tuzu
15-20 g pul biber
15-20 g reyhan
1 limon
Su (Kaynatılmış)
50 g nohut
Yapılışı
Temizlenmiş lahana küçük parçalara ayrılır. Kalan malzemelerle birlikte kavanozlara basılır. Üzeri
kaynamış ve soğutulmuş su ile doldurulur. 1-2 hafta bekletildikten sonra tüketime hazır hale gelir.
Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:
Muş Çorti Turşusu, yörede uzun yıllardır bilinen ve yörenin kültürel mirası olan bir üründür. Kendine has
üretim yöntemi ve şekli bakımından Muş ili ile özdeşleşmiştir.
Denetleme:
Muş Çorti Turşusu tescilde belirtilen malzemelerle ve üretim yöntemine uygun olarak üretilmesi, işlenmesi,
pazarlanması, coğrafi işaretin kullanımı Denetim Komisyonu tarafından denetlenecektir. Denetim Komisyonu Muş
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü koordinasyonunda, Muş İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünden bir uzman
personel, Muş Alparslan Üniversitesi tarafından görevlendirilecek bir personel ve Muş İl Kültür ve Turizm
Müdürlüğü tarafından görevlendirilecek bir personelden oluşacaktır. Denetimler yılda bir kere yapılarak
raporlanacaktır. Komisyon, şikâyet üzerine veya gerekli görülen hallerde ayrıca denetim yapabilir.
Denetim merci, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Denetim merci
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.