Darboğaz Kirazı

Açıklama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Darboğaz Kirazı Niğde ilinin Ulukışla ilçesinde 0900 Ziraat çeşidinden üretilir. Darboğaz Kirazı geçcidir
ve ağaçları kuvvetli, hızlı ve dik gelişir. Ağaçları verimli olup meyve çatlamasına karşı dayanıklıdır. Meyveleri
çok iri ve kaliteli, kalp şeklinde, uzun saplı, meyve kabuğu kırmızı, meyve eti açık kırmızı, sert, gevrek ve
suludur. Derim zamanı haziran ayının son haftası olmakla birlikte, rakımın yükselmesiyle Toros yaylalarında
1500-2000 m’de ağustos ayına kadar uzamaktadır. Darboğaz Kirazı ağaçları kendine verimsiz olduğundan
mutlaka tozlayıcı gerektirir ve Starks Gold, Metron Late, Bigeraau Gaucher, Lambert, Jubile tarafından tozlanır.
Darboğaz Kirazının fiziksel ve kimyasal özelliklerine ait veriler aşağıdaki şekildedir:
Darboğaz Kirazı Değer Aralıkları
Meyve ağırlığı (g) 9,6-11,8
Çekirdek ağırlığı (g) 0,42-0,50
Meyve / çekirdek oranı 22,1-25,9
Meyve çapı (mm) 25,5-27,5
Meyve boyu (mm) 24,4-25,9
Meyve sap uzunluğu (mm) 38,8-46,3
Derim tarihi 10,0-30,3
Sertlik (g/mm) 283-338
Kuru madde (%) 16,9-20,2
Asitlik (%) 0,55-0,67
pH 4,29-4,52
Fenolik bileşik içeriği (µg GAE/g ta) 500,9-661,5
Antioksidan kapasitesi (µmol TE/g ta) 6,5-8,8
Antosiyanin içeriği (µg siy-3-glk/g ta) 29,5-130,1
Üretim Metodu:
Darboğaz Kirazı fidan üretimi, sertifikalı kuş kirazı veya idris cinsi anaçların nisan ayı dikimlerinden
itibaren 2 yıl gelişme göstererek takip eden ağustos ayının ikinci yarısı ve eylül ayının ilk haftası olmak üzere
Ziraat 0900 cins kalemlerle aşılanarak gerçekleştirilir. Darboğaz Kirazı fidanlarına aşıdan sonra Tarım ve Orman
Bakanlığı kontrolünde yeni sertifika verilir. Darboğaz Kirazının fidanları mart ayının ortalarından mayıs ayı
başlarına kadar bahçelere 5×6 m aralıklarla dikilir. 1000 m2 ye ortalama 35 fidan dikilir. Her 6-7 Darboğaz Kirazı
fidanın arasına tozlama için Starks Gold, Metron Late, Bigeraau Gaucher, Lambert, Jubile cinslerinden bir tane
fidan dikilir. Tozlayıcılara her hangi bir aşı işlemi uygulanmaz. Dikimi yapılan fidanlara can suyu verilir ve birer
hafta arayla su verilmek suretiyle fidanın tutumu ve gelişimi sağlanır. Bu işlem hava şartlarına göre 3-4 ay
devam ettirilir. Darboğaz Kirazı fidanlarının gelişimi aşamasında kışın fosfat-potasyum gübreleri ve toprak
yapısının kireçli olmasından dolayı kükürt verilir. İlkbahar ve yaz aylarında ise azotlu gübreler, hayvan gübreleri
ve kök gelişimi için leonardit gübresi dönüşümlü olarak 2 yıl boyunca kullanılır. Darboğaz Kirazı fidanlarının
bahçeye dikimi sırasında şekil budaması yapılır ve genellikle şekil budaması 4 yıl boyunca fidanlar yapraklarını
döktükten sonra uygulanır. 4. yıldan sonra yaprak dökümünden ilkbahar tomurcuklanmasına kadar meyve
budaması yapılmak suretiyle ekonomik üretim başlamış olur. Darboğaz Kirazının ağaçları, 8. yıldan sonra
ekonomik meyve dönemine geçiş yaparlar. Darboğaz Kirazı ağacının ekonomik ömrü ortalama 25 yıldır. 25 yılı
dolduran ağaçlar sökülür veya yaprağını döktükten sonra sert budama yapılarak gençleştirme sağlanır.
Darboğaz Kirazı ağaçlarında meyve üretimi her yıl nisan ayının takriben 15. günü ve mayıs ayının 20.
günü arasında çiçeklenme dönemi ile başlar. Çiçeklenme döneminde oluşan sıcaklıklar, meyve tutumu üzerinde
etkili olduğu ve yıldan yıla değişen koşulların verim dalgalanmalarına neden olur. Meyve tutumu, çiçeklenme
döneminden sonra serbest tozlanma ile sağlanır. Bu dönemde Darboğaz Kirazı ağaçlarının %5-100’ü
çiçeklendiğinde Çiçek Monilyası (Monilinia laxa) için mantar ilaçları kullanılır. İlkbahar son donları olan 18-24
nisan tarihlerinde hava sıcaklığının -2, -2,5 derece olması durumunda meyve tutumu olumsuz etkilenir ve verim
düşüklüğüne neden olur. Ben düşüm dönemi yıllara göre değişiklik göstermekle birlikte haziran ayı ikinci
haftasında geçekleşir. Bu dönemde kiraz sineği (Rhagoletis cerasi) mücadelesi yapılır. Meyveler temmuz ayının
ilk haftasından itibaren olgunluğa ererek hasada hazır hale gelir. Bu dönemde de 10 gün ara ile sulama
faaliyetlerine devam edilir. Meyve hasadı, genellikle temmuz ayının ilk haftasından sonra başlar ve ağustos ayı
ortalarına kadar devam eder. Sulama işlemleri eylül ayı ortalarına kadar 10 gün ara ile devam eder. Yaprak
dökümünden sonra fungal ve bakteriyel zararlılar için ağaçlara bordo bulamacı yapılır. Satış işlemleri bölge
sınırları içerisinde hasat günü tamamlanır. Ardından ambalajlama değişik ağırlıklarda karton kutular veya plastik
kasalar kullanılarak alıcı tarafından yapılır. Coğrafi işaret amblemi bu aşamada kutulara ve kasalara yapıştırılır.
Nakliye esnasında soğutucu kabinler kullanılır.
Denetleme:
Denetimler, Ulukışla Kiraz Üreticileri Birliği koordinatörlüğünde ve Ulukışla Kiraz Üreticileri Birliği,
Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi ve Ulukışla İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden birer personelin
katılımıyla oluşturulacak denetim mercii tarafından yılda bir defadan az olmamak üzere gerçekleştirilir. Denetim
mercii şikâyet olması halinde ayrıca denetim gerçekleştirir.
Denetimler sırasında bakılacak özellikler aşağıdaki gibidir.
1. Kirazın Ulukışla İlçesi Darboğaz, Emirler, Kılan, Gümüş, Porsuk, Hasangazi, Tekneçukur, Bayağıl,
Madenköy ve Yeniyıldız köyleri sınırları içerisinde üretilmesi
2. Kiraz çeşidinin “Z 0900” olması
3. Kirazın meyve ağırlığı (9,6 – 11,8 g)
4. Kirazın meyve çapı (25,5 – 27,5 mm)
5. Kirazın sap uzunluğu (38,8 – 46,3 mm)
6. Ambalajlar üzerinde Darboğaz Kirazı logosunun ve menşe adı ambleminin bulunması.
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.