Nevşehir Kabak Çekirdeği

Açıklama

Kullanım Biçimi
Hasat edilip kurutulan kabak çekirdekleri, selektörden geçirilerek boyutlanması, ayıklanması ve yabancı
maddelerden ayıklanması sağlandıktan sonra ambalajlanarak pazarlanabilecektir. Nevşehir Kabak Çekirdeği çiğ,
kavrularak sütlü, tuzlu veya tuzsuz ambalajlanıp pazarlanabilecektir. Ambalajların büyüklük ve ağırlığında
sınırlandırma yoktur. Ürün ambalajı ve/veya etiketi üzerinde satışı yapan firmanın bilgileri, tuzlu, tuzsuz olup
olmadığı, sütlü, kavrulmuş veya çiğ olup olmadığı belirtilmeli ve coğrafi işaret logosunun olması zorunlu olacaktır.
Coğrafi işaret logosu Nevşehir Ticaret Borsası tarafından temin edilecektir.
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Kabak Cucurbita familyası içerisinde tek yıllık bir bitki olup, kabak çekirdeği bitkinin meyvesinin içinde
oluşan tohumların ayıklanmasından elde edilir. Nevşehir ilinin tüm ilçe köy ve kasabalarında yetiştirilmektedir.
Bölgedeki çiftçiler çok uzun yıllardan beri çerezlik kabak tarımını yapmaktadırlar. Toprak yapısının uygun olması,
insanların çok uzun yıllardır kışın çerezlik tüketim alışkanlığının olmasından dolayı üretim devam etmekte ve hızla
artmaktadır.
Kurutulmuş (Tuzsuz) Nevşehir Kabak Çekirdeğinin Bazı Fizikokimyasal Özellikleri
Parametre Değer
Protein Miktarı % 31,7 ± 0,32
Yağ Miktarı %39,6 ± 0,16
Nem %5,3 ± 0,12
Kül Miktarı %5,32 ± 0,14
Kuru Madde %94,7 ± 0,16
PARAMETRE ANALİZ SONUÇLARI
(ppm)
Cu 6,18 ± 0,49
Fe 60,97 ± 5,17
Mn 36,13 ± 4,33
Zn 38,72 ± 8,38
Mg 4069,5 ± 776,78
Ca 144 ± 30,83
K 7502,5 ± 2034,28
Na 508,25 ± 84,98
Özellikler Açıklamalar
1 Bitki görünümü Yarı sürünücü
2 Bitkide dallanma Dallanma yoğun
3
Yaprak yüzeyindeki gümüşi lekeler (tam gelişme
döneminde dip kısımlara yakın bölgelerdeki
yapraklardan)
Yok
4 Yaprakta Dilimlilik Yapraklar dilimli
5 Dişi ve Erkek Çiçekte Taç Dibinde Halkanın Varlığı Var Çok az
6 Dişi ve Erkek Çiçekte Taç Dibinde Halkanın Rengi Yeşil
Açık yeşil
7 Tohumluk Meyvede Benek Rengi Krem
8 Benek Yoğunluğu Yoğun
9 Olgun Meyvelerde Renk Sarı – Açık Sarı – Koyu sarı
10 Tohumluk Meyvenin Boyu Orta Uzun
11 Tohumluk Meyvenin Çapı Dar Orta
12 Tohumluk Meyvenin Boy Çap Oranı (index) Eliptik- Geniş Eliptik
13 Tohumluk Meyvenin iriliği iri
14 Tohumlarda Şekil Eliptik – Geniş Eliptik
15 Tohumların 1000 tane ağırlığı ( g) ort. 320 – 330
16 Tohumlarda Renk Açık krem – Krem
17 Çıtlama Kolaylığı Kolay
18 Tohum iç ağırlığı ort ( g /adet ). 0,24 – 0,27
19 Tohum Kabuk ağırlığı ort. ( g / adet ) 0,06 – 0,07
20 Tohum boyu ort. (mm) 22 – 23
21 Tohum Çapı ort. ( mm) 8 – 8,5
22 Tohum et Kalınlığı (mm) 0,25 – 0,27
23 Tohum Verimi ( kg /da ) sulu 90 – 110
24 Tohum Verimi ( kg /da ) kıraç 50 – 70
25 Tohumun Hektolitre Ağırlığı (ort) (kg) 33-34
Üretim Metodu:
Nevşehir’in merkez ilçeleri ve köylerinde yetiştirilen yazlık kabak grubunun çerezlik veya çekirdek kabakları
Cucurbita pepo L. botanik sınıfı içinde yer almaktadır
1-İklim isteği: Nevşehir Kabak Çekirdeği bitkisi aşırı sıcak ve kuraklıktan hoşlanmaz. En iyi gelişim sıcaklığı
20-25 0C ‘dir. Yetiştirme periyodu boyunca iklim dalgalanması gelişimi yavaşlatır. Vejetasyon süresi 140-160
gündür. Kabak ışığı seven bir bitkidir. Uzun süreli kuraklık veya aşırı nem Fungal hastalıkların yayılmasına neden
olur. Bu nedenle yetiştirme yerinin iyi seçilmesi gerekir. Bölgemiz çerezlik kabak yetiştiriciliği için çok uygun iklim
şartlarına sahiptir.
2-Toprak isteği: Kabak bitkisi hafif, derin ve volkanik tüf topraklarda daha iyi yetişmesi nedeniyle ilimiz
topraklarında başarı ile yetiştirilebilmektedir. Toprak isteği bakımından çok seçici olmamakla birlikte humuslu,
gevşek, besin maddesince zengin topraklar tercih edilmelidir. Ağır killi topraklar çekirdek kabağı yetiştiriciliği için
uygun değildir. En uygun toprak pH’sı 6-7 arasıdır. Nevşehir de kabak çekirdeği yetiştiriciliği, ilin kıraç koşullarında
yapılabilmekte ve bölgede ekim nöbetine girerek nadas alanlarını azaltmaktadır.
3-Toprak hazırlığı: Çekirdek kabağı yetiştiriciliği yapılacak arazinin sonbaharda özellikle kış yağışlarından
daha fazla istifade edilebilmesi açısından derin sürülmesi gerekmektedir. İlkbaharda ikinci sürüm ile birlikte toprağa
iyi yanmış çiftlik gübresi verilerek karıştırılmalıdır. Bu işlem toprağın su tutma kapasitesi ve havalanmasını
sağlamanın yanı sıra toprak sıcaklığının daha hızlı artmasını sağlayacağından bitkilerin erken çıkışına imkân
vermektedir. Ayrıca toprağın organik maddece zenginleşmesini sağlar.
4-Ekim: Nevşehir Kabak Çekirdeği tohumunun sertifikalı olarak üretimi yoktur. Üreticiler kendi
tarlalarından kuvvetli ve iyi gelişmiş kabakları seçip tohum olarak kullanmaktadır. Kabak çekirdeği ekimi elle veya
makine ile yapılabilmektedir. Elle ekimde ocak usulü ekim yapılır ve dekara 1-1,5 kg tohum kullanılır. Her ocağa
2-3 adet tohum 3-5 cm derinliğe bırakılır. Makineli ekimde ekim normu 500-750 gr/da’dır. Sıra arası ve sıra üzeri
mesafe yetiştiriciliğin sulu veya kıraç şartlarda yapılmasına göre değişmektedir. Sulu şartlarda sıra arası 80-100 cm,
sıra üzeri 40-50 cm, kıraçta ise 150-200 cm sıra arası ve 80-100 cm sıra üzeri mesafelerde yapılır. Bölgemizde
Nevşehir Kabak Çekirdeği ekimi Nisan ayı sonu Mayıs ayı başlarında yapılmaktadır.
5-Gübreleme: Yapılacak toprak tahlili gübreleme açısından esastır. Bununla birlikte dekara 3-4 ton iyi yanmış
ahır gübresi ile birlikte 8-10 kg/da azotlu, 10-12 kg/da fosforlu, 3-4 kg/da potasyumlu gübre verilebilir. Azotlu ve
fosforlu gübrelerin 2/3’ü ekimle birlikte 1/3’ü de boğaz doldurma işlemi ile verilmelidir. Boğaz gübrelemesi toprakta
nem varken yetiştirme periyodu boyunca 2-3 defa yapılabilir
6-Çapalama: Tohumlar ekimden 10-12 gün sonra çıkmaya başlar. Çıkıştan 20-25 gün sonra bitki 4-5 yapraklı
olduğu dönemde her ocakta bir bitki bırakmak üzere seyreltme ve çapalama yapılır. Bu dönemde oluşmuş olabilecek
kaymak tabakasının kırılması ve boğaz doldurma yapılmış olur. Bundan sonra yabancı ot durumuna göre yetiştirme
süresi boyunca 3-4 çapalama işlemi yapılması tavsiye edilmektedir. Çapalama işlemi özellikle kabakta kök
gelişimini hızlandırdığı için çekirdek veriminde büyük önem arz etmektedir.
7-Sulama: Kabakta ekolojik şartlar baz alınarak ilk meyveler görülünceye kadar sulama yapılmaz. Sulama;
salma, yağmurlama veya damlama yapılabilmektedir. Mantari hastalıklar gözetilerek sulamanın damlama yapılması
daha uygun olacaktır. Yapılacak sulamalarda, belli bir süre ve litre hesabı yerine toprak su tutma kapasitesine dikkat
edilerek sulama yapılmalıdır. Kabakta vejetasyon süresi boyunca 15-20 gün arayla bitkinin ihtiyaç durumuna göre
4-5 kez sulama yapılabilir. Hasattan bir ay kadar önce ise sulama kesilmelidir. Bölgemizde Nevşehir Kabak
Çekirdeği tarımı hem sulu hem de kuru şartlarda yapılmaktadır.
8-Hasat: Son sulama işlemi bitirildikten sonra 1 ay kadar beklenir ve yapraklar tamamen solup meyve sapı
tamamen kuruduktan sonra meyve bitkiden koparılır. Yetiştiricilerin tercihine göre arazide veya depoda tohumların
meyve etinden ayrılmasının sağlanması amacıyla 15 gün bekletilir. Tohumların meyveden ayrılması elle ve makine
ile yapılabilmektedir. Ayıklanan tohumlar güneşte veya özel kurutma tertibatlarında kurutularak kullanıma hazır
hale getirilir.
Hasat edilen tohumlar 2 şekilde değerlendirilir. Bir bölümü hasattan hemen sonra bir veya iki gün
dinlendirilir. Tuzlanarak taş fırınlarda kavrulup paketlenerek pazarlanır. Bir bölümü ise hasattan sonra nem oranı %
7 nin altına ininceye kadar güneşte kurutulur. Kurutulan ürünler toplanır ve uygun şekilde paketlenerek pazarlanır.
Kurutulan tohumlar selektörden geçilerek kuvvetli ve iri olanlar bir sonraki üretim sezonunda kullanılmak üzere
tohum olarak ayrılır.
Kavrulan çekirdekler tuzlu, tuzsuz ve sütlü kavrulmuş olarak paketlenebilir. Ambalaj üzerinde firma veya
üretici bilgilerinin yanı sıra ürünün tuzlu, tuzsuz ve sütlü kavrum oluşu ve ayrıca coğrafi işaretli ürün olduğunu
gösterecek logonun bulunması zorunludur.
Hasat edilen çekirdekler iki şekilde kavrularak pazarlanır.
Yaş Kavrum: Hasat edilen kabak çekirdekleri kurutulmadan 200-210 C° sıcaklıktaki fırınlarda tavaların
içerisinde 1 kg çekirdek ile 50-55 ml. süt ve 25-27 gr tuz karıştırılarak 40-45 dakika süre ile kavrularak tüketime
hazır hale getirilir. Tuzsuz kavrumlarda tuz katılmayarak aynı işlemler yapılır.
Kuru Kavrum: Kurutulmuş kabak çekirdekleri 200-210 C° sıcaklıktaki fırınlarda, tavaların içerisinde 1 kg
çekirdek ile 50-55 ml süt ve 20-22 gr tuz karıştırılarak 30-35 dakika süre ile kavrularak tüketime hazır hale getirilir.
Tuzsuz kavrumlarda tuz katılmayarak aynı işlemler yapılır.
Denetleme:
Tarım ve Orman İl Müdürlüğü Koordinatörlüğünde; Nevşehir Hacıbektaş Üniversitesi, Nevşehir Tarım ve
Orman İl Müdürlüğü, Nevşehir Ticaret Borsası ve Nevşehir Ziraat Odası Başkanlığından birer kişinin katılımıyla
oluşturulan komisyonca ekim ve hasat dönemleri olmak üzere yılda 2 defa denetim yapılacaktır.
Denetim ayrıntıları:
 Ekim zamanı tarlalar gezilerek ekilen tohumların Nevşehir Kabak Çekirdeği olup olmadığı
saptanacaktır.
 Başka bölgelerden getirilen yabancı tohumların ekilişinde izolasyon mesafesi kontrol edilecektir.
 Hasat zamanındaki kontrollerde, hasadın uygun zamanda yapılıp yapılmadığı ve hasat yöntemlerinin
uygunluğu denetlenecektir.
 Hasat edilen ürünlerin uygun şekilde kurutulup kurutulmadığı kontrol edilecek, aralıklarla kurutulan
ürünlerden numune alınarak kimyasal analizleri yapılacaktır. Nem kontrolü yapılarak kurutulan
ürünlerde nemin %7’nin altında olup olmadığı kontrol edilecektir.
 Pazarlama esnasında kontroller yapılacaktır. Ambalajlanan ürünlerin üzerinde Nevşehir Kabak
Çekirdeği ibaresinin bulunup bulunmadığı kontrol edilecektir. Pazarlanan ürünlerin tescile esas ürün
özelliklerini taşıyıp taşımadığı ve uygun şekilde paketlenip ambalajlandığı kontrolü yapılacaktır.
Şikâyet durumunda her zaman komisyon denetim yapacaktır.
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya
tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren
hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.